Văn hóa doanh nghiệp Nhật Bản
Chủ nghĩa tập thể và làm việc nhóm
Trong các doanh nghiệp Nhật Bản, chủ nghĩa tập thể rất mạnh mẽ và họ chú trọng đến sự thành công của cả nhóm hơn là thành tích cá nhân.
Nhân viên có ý thức mạnh mẽ về vai trò của mình trong công ty và cần phải làm việc cùng nhau để tiến hành công việc.
Vì trọng tâm là làm việc nhóm, sự hợp tác và hòa hợp với người khác được coi trọng hơn là hiệu suất cá nhân.
Do đó, quá trình ra quyết định không phải được thực hiện bởi một người lãnh đạo duy nhất, mà thường được tiến hành một cách thận trọng thông qua việc hình thành sự đồng thuận.
Thứ tự thâm niên và công việc suốt đời
Nhiều công ty vẫn duy trì hệ thống thâm niên, trong đó thời gian làm việc lâu dài được coi trọng hơn là năng lực khi quyết định thăng chức và lương bổng.
Công việc suốt đời là một trong những đặc điểm truyền thống của các công ty Nhật Bản, nơi mà nhân viên được kỳ vọng làm việc lâu dài cho một công ty.
Điều này đặc biệt thấy rõ ở các công ty lớn, tuy nhiên gần đây, do toàn cầu hóa và những thay đổi trong nền kinh tế, điều này cũng đang dần thay đổi.
Văn hóa coi trọng sự hòa hợp
Việc coi trọng sự hòa hợp (giữ gìn sự hòa thuận) là điều quan trọng, vì vậy nhân viên được yêu cầu làm việc một cách hợp tác và tránh xung đột với đồng nghiệp hoặc cấp trên.
Cũng có thói quen kinh doanh gọi là "Hōrensō" (Báo cáo, Liên lạc, Thảo luận), trong đó việc chia sẻ thông tin đúng cách với cấp trên và đồng nghiệp là rất quan trọng.
Tập quán làm việc lâu dài
Nhiều công ty Nhật Bản có văn hóa làm việc lâu dài.
Việc làm thêm giờ sau giờ làm việc chính thức đôi khi được xem là điều hiển nhiên, và đây là một quy tắc ngầm để thể hiện thái độ "cố gắng".
Trong những năm gần đây, các chính sách cải cách phương thức làm việc đang được thúc đẩy giữa chính phủ và các công ty, và các động thái cắt giảm thời gian làm thêm giờ và khuyến khích phương thức làm việc linh hoạt đang ngày càng phổ biến.
Thời gian làm việc
Giờ làm việc tiêu chuẩn
Theo luật lao động Nhật Bản, 8 giờ mỗi ngày, 40 giờ mỗi tuần là giờ làm việc hợp pháp.
Tuy nhiên, ở nhiều công ty, việc làm thêm giờ vượt quá giới hạn này trở thành điều bình thường, đặc biệt trong các mùa cao điểm, làm thêm giờ là phổ biến.
Làm thêm giờ (Lao động ngoài giờ)
Tại các công ty Nhật Bản, làm thêm giờ (lao động ngoài giờ) là điều phổ biến.
Ở nhiều công ty, nhân viên có thể được kỳ vọng làm việc vượt quá giờ làm việc chính thức tùy thuộc vào khối lượng công việc.
Cải cách cách làm việc
Trong những năm gần đây, chính phủ Nhật Bản đã đẩy mạnh "Cải cách cách làm việc", khuyến khích giới hạn thời gian làm việc để ngăn ngừa cái chết do làm việc quá sức, và đề xuất các cách làm việc linh hoạt như làm việc từ xa và hệ thống thời gian làm việc linh hoạt.
Một số công ty đang nỗ lực giảm thời gian làm việc và cải thiện cân bằng công việc và cuộc sống của nhân viên.
Chế độ nghỉ phép
Ngày nghỉ có lương
Theo luật định, nghỉ phép có lương được cấp cho nhân viên làm việc liên tục trên 6 tháng.
Số ngày nghỉ cấp sẽ tăng dần theo thâm niên làm việc, tối thiểu là 10 ngày mỗi năm.
Tuy nhiên, thực tế, nhiều công ty có văn hóa khó khăn trong việc xin nghỉ phép, và tỷ lệ nghỉ phép thấp là một vấn đề.
Một số nhân viên ngại nghỉ phép vì lý do không muốn làm phiền đồng nghiệp xung quanh.
Ngày lễ và kỳ nghỉ dài
Ngày lễ trong năm khoảng 15 ngày, và các công ty Nhật Bản thường cho nhân viên nghỉ vào các ngày lễ.
Kỳ nghỉ Obon và kỳ nghỉ năm mới thường là thời gian cả công ty nghỉ và là cơ hội để nghỉ dài ngày.
Đặc biệt, kỳ nghỉ Obon (giữa tháng 8) và kỳ nghỉ năm mới (từ cuối tháng 12 đến đầu tháng 1) là những kỳ nghỉ dài tiêu biểu trong các công ty Nhật Bản.
Chế độ nghỉ phép chăm sóc trẻ em và nghỉ phép chăm sóc người già
Tại Nhật Bản, có các hệ thống hỗ trợ việc nuôi dưỡng trẻ em và chăm sóc gia đình, như nghỉ phép chăm sóc trẻ em và nghỉ phép chăm sóc người thân.
Nghỉ phép chăm sóc trẻ em có thể được sử dụng bởi cả nam và nữ, và có thể được lấy cho đến khi đứa trẻ tròn một tuổi (hoặc đến hai tuổi trong một số điều kiện nhất định).
Gần đây, việc khuyến khích nam giới nghỉ phép chăm sóc trẻ em đang được thúc đẩy, nhưng tỷ lệ thực tế vẫn còn thấp.
Phúc lợi
Các công ty Nhật Bản thường cung cấp phúc lợi ngoài các phúc lợi theo quy định của pháp luật, với nhiều hỗ trợ khác nhau để giúp đỡ cuộc sống của nhân viên.
Phúc lợi theo quy định pháp luật
Tại Nhật Bản, các công ty có nghĩa vụ cung cấp một số phúc lợi theo quy định của pháp luật cho nhân viên. Các phúc lợi này bao gồm các khoản sau:
Phúc lợi độc quyền của công ty
Nhiều công ty cung cấp các kế hoạch phúc lợi độc quyền ngoài các phúc lợi theo quy định của pháp luật.
Dưới đây là một số ví dụ:
kết
- Các công ty Nhật Bản có văn hóa doanh nghiệp đặc trưng chú trọng làm việc nhóm và chủ nghĩa tập thể, với hệ thống thâm niên và việc làm suốt đời vẫn còn phổ biến trong nhiều công ty.
- Thời gian làm việc thường kéo dài, nhưng cải cách phương thức làm việc đang dần được thực hiện và có sự cải thiện.
- Chế độ nghỉ phép và phúc lợi rất đầy đủ, nhưng tỷ lệ nghỉ phép có lương còn thấp, vì vậy cách sử dụng kỳ nghỉ vẫn còn cần cải thiện.
- Phúc lợi không chỉ là những chế độ bắt buộc theo pháp luật, mà còn có những phúc lợi độc quyền của công ty, mang lại nhiều hỗ trợ cho cuộc sống của nhân viên.
